2020 yılı çekirdeksiz kuru üzüm maliyeti ve referans fiyatımız

Basına ve Kamuoyuna

2020 yılı üzüm hasat dönemine Koronavirüs koşullarında girdiğimiz gibi yaşanan iklimsel değişikliklerin, çevre kirliliğinin, ekolojik denge bozukluklarının yol açtığı problemlerle mücadele ettik. Üzüm salkımlarının çiçekten meyveye dönme döneminde mevsim olağan sıcaklıklarının ötesinde sıcaklar ve JES’lerin yol açtığı havadaki nem oranının yükselmesi nedenleriyle bağlarımızda ortaya çıkan mildiyo, uç kuruması vb. hastalıklarla mücadele etmek zorunda kaldık..

Ayrıca iklimsel değişikliğin ürünü olan dolu ve fırtınanın yarattığı zararları aşırı yaşadık. Bundan ürün kalitemiz olumsuz yönde etkilendi. Hasat döneminde de daha nelerle karşılaşacağımızı bilememekte, kâr veya zararımızı önceden hesaplayamamakta, sağlıklı üretim planlaması yapamamaktayız. Kg maliyetimizi hasat dönemlerinde ancak hesaplayabilmekteyiz. Şirketler ise her yıl hangi ilaç ve gübreyi kaça satacaklarını, ne kadar satacaklarını ve kaç lira kâr edeceklerini planlamakta ve piyasaya sunmakta dövizdeki artışları da hemen fiyatlarına yansıtmaktadırlar. Ancak döviz kurunun yükselip Türk lirasının değer kaybetmesi yaş ve kuru üzüm ihracatı yapan firmaların ekstra kâr elde etmesini sağlarken üzüm üreticisinin sattığı yaş ve kuru üzümün fiyatına bu yansımamaktadır. Üreticiler olarak her yıl bir önceki yıla göre daha fazla problemle ve yoksullaşmayla karşılaşıyoruz.

Tarım şirketleri alım veya satım fiyatlarını belirlerken tesislerine yatırdıkları paraların, kullandıkları kredilerin faizini, amortismanlarını, işçilik, depolama vb. giderlerini hesaba kattıktan sonra fiyatlarını belirlerler ve kâr- zarar hesaplamasını ona göre yaparlar. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yıllardır açıkladığı ve TMO’ya sınırlı miktarda aldırdığı kuru üzüm alım fiyatları, üzümün gerçek maliyet fiyatı+ %25 kar payı ve %10 refah payı eklenerek hesaplaması şöyle dursun üreticinin emeğinin değeri bile eklenmemekte, açlık ve yoksullukla yaşamaya devam etmesi istenmekte, alım fiyatları bu maliyet fiyatının altında belirlenmektedir. Bu nedenle üreticiler kendilerinin ve ailelerinin emeklerinin parasal değerini maliyet hesaplamasının içine katmaktan çekinirler, arazileri ve meyve bahçeleri için yatırdıkları paranın, bankalardan aldıkları kredinin faizini ise hiç hesaba katmak istemezler. Sadece O yıl sattıkları ürünün toplam değerinden üretim için harcadıkları parayı düşerek kâr edip etmediklerini hesaplamaya çalışırlar. Çünkü diğer türlü bir hesaplama (olması gereken gibi bir hesaplama) yaptıklarında aile fertlerinin ve kendilerinin yevmiyelerini bile çıkartamamış olmanın moral bozukluğunu yaşamak istemezler.

Biz bu haksızlığa Hayır! diyoruz.

Üzüm çok yıllık bir bitkidir. Asma çubukları dikildikten 3-4 yıl sonra ürün vermeye başlar. Üretici bu süre içinde de tarlasına sürekli bakım yapar, toprağını gübreler, yüksek sisteme almak için bağ direkleri diker, yer altı suyu varsa artezyen açar, ürününü dış etkenlerden korumak için örtü altına alır vb. yatırımlar yapar. O nedenle üzüm para etse de, etmese de, üreticiler bağda çalışan aile fertlerinin ve kendisinin yevmiyelerini çıkartsa da, çıkartamasa da toplam maliyetlerini çıkartabilme umudunu daha sonraki yıllara taşıyarak üretmeye devam etmek zorunda kalırlar. Ama ne yazık ki; sadece açıklanan düşük alım fiyatları değil, tarım arazilerini yok eden, suları kirleten, iklim değişikliğine yol açan, ekolojik dengeyi bozan maden ve JES gibi enerji yatırımları, tarımsal üretimde kullanılan kimyasallar üreticilerin düşünemedikleri sayısız problemi beraberinde getirmekte gelecek umutlarını tüketmektedir. Tarım ve Orman Bakanlığı da, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı da bu duruma sessiz kalmaktadır.

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın açıkladığı ve son yıllarda TMO’ya sınırlı miktarda aldırdığı kuru üzüm alım fiyatlarının kuru üzümün gerçek maliyetinden düşük olması yetmezmiş gibi, hiçbir altyapı ve işleme yatırımları yapmadan, ihracat için dış pazar aramadan kuru üzüm alan TMO bu üzümleri iç pazarda tüccarlara ve TARİŞ’e kârlı bir şekilde satarak üreticinin sırtından para kazanmaktadır. Piyasayı üreticiler aleyhine, tüccarlar ve şirketler lehine düzenlemeye çalışmaktadır. Şaraplık üzüm üreten üreticilerin durumu da farklı değildir. Üreticilerin kendi üzümlerini işleyip satmaları yasak olduğundan dolayı fiyat belirlemesi de tamamen şarap fabrikalarının insafına kalmış durumdadırlar.

ÇİFTÇİ-SEN olarak diyoruz ki;

Üzüm üreticilerinin insanca yaşayabilmesi ve üretimlerini devam ettirebilmeleri için en azından (tesis masrafları amortisman payı ve çıplak arazi değerinin faizi hesaba katılmadan oluşan) kuru üzüm maliyeti olan 10.20 TL nin üzerine %25 kar payı+%10 insanca yaşam payı eklenerek fiyat belirlenmelidir. Bu hesaplamaya göre referans taban fiyatın en az 14,00 TL olması gerekir.

• Gerek Uluslararası sözleşmelerden gerekse de Anayasa’dan gücünü alan çiftçilerin sendikal örgütlenmesi fiyat belirlemelerinde sürece dahil edilmelidir.
• Ziraat Odaları, Birlikler, kooperatifler vb. çiftçi örgütleri de demokratik yapılara kavuşturulmalı,4572 sayılı kooperatif yasasının şirketler lehine olan hükümleri kaldırılmalı, TARİŞ, üretimden pazarlamaya kadar olan zincirin her halkasında, yönetim organlarında, üreticilerin söz ve karar sahibi olacağı şekilde yeniden yapılandırılarak kuru üzüm alımında devreye sokulmalıdır.
• Kuru üzüm fiyatlarında maliyet, kar payı ve insanca yaşama payı gözetilerek sendikamızın referans fiyatları üzerinden TARİŞ tarafından destekleme alımı yapılmalı, hükümet bu konuda desteğini vermelidir..
• Sofralık üzüm yetiştiren üreticilerin erkencisinden geçcisine üzüm çeşitlerini arttıracak tarzda üretim yapması için planlamalar yapılmalı ve teşvikler verilmelidir,
• Şaraplık üzüm üreten üreticilerin üzümlerini işleyip satabilecekleri yasal düzenlemeler yapılmalı ve ürünlerini işleyerek satmaları konusunda teşvikler verilmelidir.
• Üreticilerin üretimleri sürecinde zirai kimyasallardan ve şirketlere bağımlı girdilerden kurtulmaları için Hükümet ve yerel yönetimler tarafından agroekolojik üretime ilişkin eğitimler verilmeli ve üretim tarzında bu eğitimlere e uygun hareket eden üreticilere teşvikler verilmelidir.
• Sağlıklı ürün sağlıklı ortamda yetişir. Bu nedenle tarım topraklarını, suyu havayı kirleten JES yatırımlarına son verilmeli var olanların faaliyetleri durdurulmalıdır.
• Tarım Sigortaları Yasası şirketlerin kazancını artırmak için değil, üzüm üreticilerini zor günlerinde yardımcı olmak amacıyla yeniden düzenlenmelidir.

Bizler ürünlerimizi yok pahasına satın alarak emeğimizi sömürmeye çalışanlara, insanların ve tüm canlıların yaşam alanlarını yok etmeye çalışanlara karşı durmak için örgütlenmeye çalışıyoruz. Çiftçiler Sendikası (ÇİFTÇİ-SEN) olarak küçük üreticilerin hakları için mücadele etmeye ve bu konuda hükümeti ve yetkilileri uyarmaya devam edeceğiz.

Yaşasın Örgütlü Mücadelemiz!

Gıda Egemenliği Hemen Şimdi!

Aşağıda kuru üzüm maliyet hesaplamasını ve olması gereken referans fiyatlarımızı ayrıntılı bir şekilde paylaşıyoruz.

Saygılarımızla.

ÇİFTÇİLER SENDİKASI

ÇİFTÇİ-SEN

Ali Bülent ERDEM / Genel Başkan

Adnan ÇOBANOĞLU / Genel Örgütlenme Sekreteri

EGE BÖLGESİ  2020 YILI ORTALAMA ÇEKİRDEKSİZ KURU ÜZÜM MALİYETİ

2020 yılı amele (Tarım işçileri) yevmiye fiyatları (Dayıbaşı ve ulaşım giderleri de dahil) : Kesici : 100 TL,  Kelterci: 140 TL, Bandırma: 185 TL , Serici: 120 TL  Budama: 110 TL İp kesme: 80 TL, Çubuk bağlama : 80 TL

Toplam işletme arazisi : 20 (dekar)    Ürünün ekili olduğu arazi: 20  (dekar)     Bağın omcalı değeri (da TL) : 25.000 TL Bağın çıplak arazi değeri (da/TL): 15.000 TL Bağdaki omca sayısı:…3600  Bağın yaşı: 20

Masraf Unsurları	Dışarıya parayla yaptırılan Emek	İşlem sayısı	Kullanılan ekipman ve materyal adı	Masraflar Toplamı  TL/da
A)GÜBRELEME(Not. Hesaplama yapılırken yoğun bir şekilde damlama sulamada kullanılan kimyasal gübreler üzerinden hesap yapılmıştır. Organik gübre kullanıldığında genelde 2 yılda bir  1 dekara 1 traktör gübre atılır )	(da) 48 TL	5	(da) 420 TL Gübre	468 TL (Damlama sulama için) (Toprak altı gübresi) 80 TL
( 1 traktör hayvan gübresi 450 TL ) 2 yılda bir atıldığında Dekar başına masraf 225  TL + EMEK
B)İLAÇLAMA		10 KEZ	Traktör ve değişik ilaçlar	İlaç bedelleri ve ilaçlama İşçiliği toplu gideri	1040 TL
C)SULAMA	Damlama sulama için	215TL
D) BAKIM  (Çapalama,Budama,Ot temizliği,Ot toplama v.b)	İp kesimi	1	Elle			55 TL
Budama	1	Elle			110 TL
Çubuk bağlama	1	Elle			80 TL
Sürme	2	Traktör			120 TL
Diskaro	1	Traktör			65 TL
Çapalama	1	Traktör			65 TL
Aralama	1	Elle			65 TL
Yaprak alımı	1	Elle			60 TL
E) HASAT VE PAZARLAMA	Kesme ve sergi yerine taşıma	1	El ve traktör			205TL
Bandırma işçiliği	1	Makine ile			40 TL
Elle
Serme,kurutma işçiliği	1	Elle			45 TL
Savurma,çöp ayıklama	1	Makine ve işçilik			140 TL
Çuvallama ve Ambara taşıma	1	Traktör ve işçi			50 TL
Taşıma ve pazarlama	1	Traktör ve İşçi			30 TL
Podasa ve yağ					100 TL
F) DİĞER DEĞİŞEN MASRAFLAR	Direk,tel onarımı v.b					50 TL
Ürün sigortası		(Sadece dolu sigortası)	(300 TL)
Dolu, don v.b kapsamlı sigorta 1250 TL
G)DEĞİŞEN MASRAFLAR TOPLAMI(A+B+C+D+E+F)	sadece	dolu	sigortalı	( 3.303TL)
Kapsamlı	sigorta	yapılmışsa	4.253 TL
G.1) Sermaye Faizi (%16 )				680.5 TL
H) TOPLAM DEĞİŞEN  MASRAFLAR (G+G.1)				4953.5 TL
I) SABİT MASRAFLAR	1.1 Genel idari Giderler (H x 0,3)				148.5 TL
	1.2 Çıplak Arazi Değerinin % 16 dan Faizi				2400 TL
1.3 Tesis Masrafları Amortisman Payı (BÇAD/ EÖ)				500TL
TOPLAM SABİT MASRAFLAR (1.1+1.2+1.3+)				3.048.5 TL
J) TOPLAM ÜRETİM MASRAFLARI  (H+I)				8.002 TL
K)Verim (Alınan kuru üzüm miktarı kg/da)				500 KG
L) ORTALAMA KURU ÜZÜM MALİYETİ (TL/KG)				16.00 TL
M)OLMASI GEREKEN TABAN REFERANS  FİYATIMIZ (Maliyet +%25 kar payı + insanca yaşam payı(%10)				22.00 TL
1.2 Çıplak Arazi Değerinin %16 dan Faizi ve1.3 Tesis Masrafları Amortisman Payı (BÇAD/ EÖ) nı hesaba katılmadan oluşan kuru üzüm maliyeti	Dekar maliyeti	5102 TL
Kg maliyeti	10.20 TL
Tesis masrafları Amortisman Payı ve Çıplak arazi değerinin faizi hesaba katılmadan oluşan TABAN REFERANS  FİYATIMIZ (Maliyet +%25 kar payı + insanca yaşam payı(%10)		14.00 TL