İklim Değişikliği Üzüm Üreticilerini Vurdu, Piyasa Bir Kez Daha Vurmasın! Önlemler Alınsın…
Tarımsal girdi fiyatlarının giderek yükselmesi, ürün fiyatlarının baskı altında tutulması yetmiyormuş gibi yaşanan İklim Krizi üretim sürecinde ciddi olumsuzluklara neden oldu. Bitkisel üretimi düzensiz yağışlar, aşırı sıcaklar olumsuz etkiledi. Önemli bir ihraç ürünü olan üzümü üreten, geçimini üzümden sağlayan binlerce aile iklim krizi karşısında çaresiz kaldı.
Kışın gecikmesi, baharın erken gelmesi, üzüm asmalarını kış uykusunu bile yaşamadan açmak zorunda bıraktı. Asmaların ani soğukların yol açtığı don ve ayazın olumsuz etkileri ile karşılaşmasına neden oldu. Ardından sürekli yağan yağmurlar ve birçok bölgedeki dolu yağışları çiçekteki asmaları vurdu, üzüm doğuşları olumsuz etkilendi. Yağışların düzensiz olarak devam etmesi nedeniyle oluşan aşırı nem yüzünden asmalarda bir mantari hastalık olan Mildiyö (pornos),külleme gibi hastalıkları yaygın olarak ortaya çıkardı. Üreticiler kimyasalların aşırı sıcakta nasıl bir etki yaratacağını bilmeden geçmiş yıllardan çok daha fazla kimyasal girdi kullanmayı çare olarak gördüler. Şaraplık, sofralık üzüm bağları ayrımı olmadan üzüm bağlarında ciddi ürün kayıpları ortaya çıktı. Öyle ki bazı bağlardaki kayıplar yüzde 70-80 i buldu. Bu nedenle de kg başına üretim maliyetleri arttı. Hasat dönemine kadar yaşanabilecek olumsuz iklim olayları da ürün kaybını yükseltebilecek, rekolteyi daha da düşürebilecektir. Bu hastalıklar Tarım Sigortası kapsamında da değil. Kaldı ki birçok üretici maliyeti yüksek olduğundan ürününe sigorta dahi yaptıramamaktadır. Olağanüstü iklim olayları üreticilerin sağlıklı üretim planlaması yapabilmesini, kâr veya zararı önceden hesaplayabilmesini gün geçtikçe daha da imkansızlaştırıyor. Ekonomik kriz üreticileri, yoksulları vuruyor.
Bazı yöreler enerji ve maden yatırımlarından daha az etkilendiğinden verimliliğini korumakta. Bazı bölgelerdeki bağlarda ise daha fazla girdi kullanılmak zorunda kalındığı halde ürün kalitesi düşük, verimlilik ise ortalamanın yüzde 50-60 altında kalmaktadır. Yani bu yıl üretim bölgeleri arasında kalite ve verimlilik açısından da uçurum oluşmuştur.
Maliyet hesabı yapılırken ülke genelindeki ortalama verimlilik üzerinden hareket edilir. Hastalıklar nedeniyle verimlilikte yaşanan büyük farklar nedeniyle üreticilerin büyük bir bölümü, bizim belirlediğimiz ve önerdiğimiz referans fiyatından ürününü satmış olsa dahi çok ciddi zarar edecektir.
Üretim sürecinde yaşanan sıkıntılar, kalite düşüklüğü ve verimlilik kayıpları bilinmesine rağmen, hasat döneminin yaklaştığı bu günlerde TMO stoğundaki kuru üzümleri geçen yılın fiyatlarıyla piyasaya sürerek piyasayı tüccarlar ve şirketler lehine düzenlemeye devam ediyor. Siyasi iktidarın TMO eliyle uyguladığı politikalar yüzünden üreticilerin pazara erişimi zorlaşmakta, borç sarmalından kurtulamadığı gibi alım gücü her geçen gün daha da zayıflamakta, her yıl daha da yoksullaşmaktadır. Çok yıllık bir bitki olan üzüm para etse de, etmese de, kendisinin ve çalışan aile fertlerinin yevmiyelerini dahi karşılamasa da umudunu daha sonraki yıllara taşıyarak üretimini devam ettirmek zorunda kakmaktadır. Ama artık iklim krizinin ve girdi fiyatlarındaki yoğun artışın yarattığı problemlerle baş edemez hale gelmiş durumdadır. Birçok üretici “bağıma bakmazsam hiç olmazsa borçlanmışta olmam!” diye düşünür haldedir.
ÇİFTÇİ-SEN olarak diyoruz ki;
Üzüm üreticilerinin insanca yaşayabilmesi ve üretimlerini devam ettirebilmeleri
için en azından (tesis masrafları amortisman payı ve çıplak arazi değerinin faizi hesaba katılmadan oluşan) kuru üzüm maliyeti olan 52,50 TL nin üzerine %25 kar payı+%25 insanca yaşam payı (asgari yıllık enflasyon oranının çok altında bir hesaplamayla) eklenerek fiyat belirlenmelidir. Bu hesaplamaya göre referans taban fiyatın en az 82,00 TL olması gerekir. Gerek Uluslararası sözleşmelerden gerekse de Anayasa’dan gücünü alan çiftçilerin sendikal örgütlenmesi fiyat belirlemelerinde sürece dahil edilmelidir. Kuru üzüm fiyatlarında maliyet, kar payı ve insanca yaşama payı gözetilerek sendikamızın referans fiyatları üzerinden TARİŞ tarafından destekleme alımı yapılmalı, hükümet bu konuda desteğini vermelidir. TMO piyasayı şirketler lehine düzenlemekten vazgeçmelidir.
Ziraat Odaları, Birlikler, kooperatifler vb. çiftçi örgütleri de demokratik yapılara kavuşturulmalı,4572 sayılı kooperatif yasasının şirketler lehine olan hükümleri kaldırılmalı, TARİŞ, üretimden pazarlamaya kadar olan zincirin her halkasında, yönetim organlarında, üreticilerin söz ve karar sahibi olacağı şekilde yeniden yapılandırılarak kuru üzüm alımında devreye sokulmalıdır.
İklim krizinden aşırı etkilenen bölgeler “Afet Bölgesi” ilan edilmeli, üreticilere devlet tarafından telafi edici ödemeler yapılmalıdır.
Üzüm üreticilerinin bankalara ve kamuya olan borçları en az bir yıl faizsiz ertelenerek taksitleri yıllara bölünmelidir.
Verimlilik kaybı yüzde 30 ve üzeri olan üreticilere, üretimleri sürdürebilmeleri için faizsiz kredi verilmelidir. Şaraplık üzüm üreten üreticilerin üzümlerini işleyip satabilecekleri yasal düzenlemeler yapılmalı ve ürünlerini işleyerek satmaları konusunda teşvikler verilmelidir.
İklimi ve üretimi olumsuz etkileyen enerji ve madencilik faaliyetlerine tarımsal alanlarda izin verilmemeli, faaliyette olanlar da kapatılmalıdır.
Tarım Sigortaları Yasası şirketlerin kazancını artırmak için değil, üzüm üreticilerine zor günlerinde yardımcı olmak amacıyla yeniden düzenlenmelidir.
Kullanılan kimyasalların, değişen iklim koşullarında (aşırı sıcaklar v.b) bağları olumsuz etkileyip etkilemediği, hastalıkların artmasında rolünün olup olmadığı kamu eliyle araştırılmalıdır. Üreticilerin üretimleri sürecinde zirai kimyasallardan ve şirketlere bağımlı girdilerden kurtulmaları için Hükümet ve yerel yönetimler agroekolojik üretime ilişkin araştırmalara yönelmeli, bu konuda üreticilere eğitimler vermelidir. Kamu agroekolojik üretime yönelen üreticilere teşvikler vermelidir.
Çiftçiler Sendikası (ÇİFTÇİ-SEN) olarak küçük üreticilerin hakları için mücadele etmeye ve bu konuda hükümeti ve yetkilileri uyarmaya devam edeceğiz.
Yaşasın Örgütlü Mücadelemiz!
Gıda Egemenliği Hemen Şimdi!
Köylü Hakları Hemen Şimdi!
ÇİFTÇİLER SENDİKASI (ÇİFTÇİ-SEN)
Ali Bülent ERDEM / Genel Başkan
Adnan ÇOBANOĞLU / Genel Örgütlenme Sekreteri
Aşağıda kuru üzüm maliyet hesaplamasını ve olması gereken referans fiyatlarımızı ayrıntılı bir şekilde paylaşıyoruz.
Saygılarımızla.
| EGE BÖLGESİ 2022 YILI ORTALAMA ÇEKİRDEKSİZ KURU ÜZÜM MALİYETİ |
| 2022 yılı amele (Tarım işçileri) yevmiye fiyatları (Dayı başı ve ulaşım giderleri de dahil) : Kesici : 425 TL Kelterci: 525 TL Bandırma: 625 TL Serici: 500 TL Budama: 400 TL İp kesme: 325 TL Çubuk bağlama : 325 TL |
| Toplam işletme arazisi : 10 (dekar) Ürünün ekili olduğu arazi: 10 (dekar) Bağın omcalı değeri (da TL) : 120.000 Bağın çıplak arazi değeri (da/TL): 50.000 Bağdaki omca sayısı:…1800 Bağın yaşı: 20 |
| Masraf Unsurları | Dışarıya parayla yaptırılan Emek | İşlem sayısı | Kullanılan ekipman ve materyal adı | Masraflar Toplamı TL/da | ||
| A)GÜBRELEME(Not. Hesaplama yapılırken yoğun bir şekilde damlama sulamada kullanılan kimyasal gübreler üzerinden hesap yapılmıştır. Organik gübre kullanıldığında genelde 2 yılda bir 1 dekara 1 traktör gübre atılır ) | (da) 200 TL | 5 | (da) 3000 Gübre | 3000 TL (Damlama sulama için)+350 (Toprak altı gübresi) TL | ||
| ( 1 traktör hayvan gübresi 1500 TL ) 2 yılda bir atıldığında Dekar başına masraf 1200 TL + EMEK | ||||||
| B)KİMYASAL ZEHİRLER vb. | 12 KEZ | Traktör ve değişik kimyasallar | Kimyasal bedelleri ve işçiliği toplu gideri | 5000 TL | ||
| C)SULAMA | Damlama sulama için | 1150 TL | ||||
| D) BAKIM (Çapalama,Budama,Ot temizliği,Ot toplama v.b) | İp kesimi | 1 | Elle | 325 TL | ||
| Budama | 1 | Elle | 400 TL | |||
| Çubuk bağlama | 1 | Elle | 325 TL | |||
| Sürme | 2 | Traktör | 400 TL | |||
| Diskaro | 1 | Traktör | 200 TL | |||
| Çapalama | 1 | Traktör | 200 TL | |||
| Aralama | 1 | Elle | 325 TL | |||
| Yaprak alımı | 1 | Elle | 325 TL | |||
| E) HASAT VE PAZARLAMA | Kesme ve sergi yerine taşıma | 1 | El ve traktör | 1000 TL | ||
| Bandırma işçiliği | 1 | Makine ile | 625 TL | |||
| Elle | 625 TL | |||||
| Serme,kurutma işçiliği | 1 | Elle | 500 TL | |||
| Savurma,çöp ayıklama | 1 | Makine ve işçilik | 1000 TL | |||
| Çuvallama ve Ambara taşıma | 1 | Traktör ve işçi | 300 TL | |||
| Taşıma ve pazarlama | 1 | Traktör ve İşçi | 200 TL | |||
| Podasa ve yağ | 1200 TL | |||||
| F) DİĞER DEĞİŞEN MASRAFLAR | Direk,tel onarımı v.b | 150 TL | ||||
| G)DEĞİŞEN MASRAFLAR TOPLAMI(A+B+C+D+E+F) | 19.025 TL | |||||
| G.1) Sermaye Faizi (%20) | 3.805 TL | |||||
| H) TOPLAM DEĞİŞEN MASRAFLAR (G+G.1) | 22.830 TL | |||||
| I) SABİT MASRAFLAR | 1.1 Genel idari Giderler (H x 0,3) | 685 TL | ||||
| 1.2 Çıplak Arazi Değerinin % 30 dan Faizi | 15.000 TL | |||||
| 1.3 Tesis Masrafları Amortisman Payı | 3.500 TL | |||||
| TOPLAM SABİT MASRAFLAR (1.1+1.2+1.3+) | 19.185 TL | |||||
| J) TOPLAM ÜRETİM MASRAFLARI (H+I) | 42.015 TL | |||||
| K)Verim (Alınan kuru üzüm miktarı kg/da) | 450 KG | |||||
| L) ORTALAMA KURU ÜZÜM MALİYETİ (TL/KG) | 93,5 TL | |||||
| M)OLMASI GEREKEN TABAN REFERANS FİYATIMIZ (Maliyet +%25 kar payı +asgari insanca yaşam payı %25 (asgari yıllık enflasyon oranının altında bir hesaplamayla) | 145,00 TL | |||||
| 1.2 Çıplak Arazi Değerinin %30 dan Faizi ve1.3 Tesis Masrafları Amortisman Payı hesaba katılmadan oluşan kuru üzüm maliyeti | Dekar maliyeti | 23.575 TL | ||||
| Kg maliyeti | 52,5 TL | |||||
| Tesis masrafları Amortisman Payı ve Çıplak arazi değerinin faizi hesaba katılmadan oluşan TABAN REFERANS FİYATIMIZ (Maliyet +%25 kar payı + asgari insanca yaşam payı %25 (asgari yıllık enflasyon oranının %50 altında bir hesaplamayla) | . 82,00 TL |
